Đảo Bruny, điểm cách ly kiểm dịch đầy quyến rũ ở Úc

  • Tiana Templeman
  • BBC Travel
Getty Images

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Khi Đệ Nhất Thế Chiến nổ ra vào năm 1914, thủy thủ đoàn của chiến hạm SS Oberhausen của Đức bị tuyên bố là 'lực lượng thù địch bên ngoài' và bị một toán lính gồm 11 lính dự bị hải quân Úc bắt giữ.

Thuyền trưởng Johann Meir và thủy thủ đoàn của ông, lúc đó đang lấy gỗ ở cảng Huon ở Tasmania, lẽ ra có thể tiếp thêm cho đầy nhiên liệu và rời cảng. Thay vào đó, họ ở lại, vì như vậy sẽ an toàn hơn là quay về Đức tham chiến.

Rạch những thùng rượu trên tàu để uống cùng với những người lính bắt giữ họ, tất cả bọn họ đã đến thủ phủ Hobart trong tình trạng say khướt.

Nơi đi đày

Những người Đức này cuối cùng được đưa đến một trại giam giữ ở Trạm Kiểm dịch Đảo Bruny.

Điều kiện tại trại giam này khá tốt và Thuyền trưởng Meir được cho là đã nói rằng: "Còn nơi nào tốt hơn để ở qua chiến tranh?".

Ông không phải là người đầu tiên, cũng không phải là người cuối cùng trải nghiệm sự tự do và biệt lập trên đảo Bruny.

Getty Images

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Hòn đảo nhỏ nằm ngoài khơi bờ biển đông nam của Tasmania này đã đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử nước Úc - sự biệt lập khiến nó trở thành địa điểm hoàn hảo để cách ly.

Từ 'quarantine', tức cách ly để kiểm dịch, bắt nguồn từ tiếng Ý 'quaranta giorni', có nghĩa là 40 ngày, khoảng thời gian tàu bè thường được yêu cầu phải neo đậu ngoài khơi trước khi cập bờ để ngăn ngừa sự lây lan của các bệnh tật như thương hàn.

Từ năm 1884, hành khách đến Tasmania cần phải không có bệnh tật gì mới được cho vào cộng đồng.

Thay vì bị cách ly trên tàu, họ đã trải qua thời gian cách ly và được kiểm tra sức khỏe trên bờ tại Trạm Kiểm dịch Đảo Bruny, mà ngày nay vẫn còn trên đảo.

Trước đó, vùng đất này là do bộ lạc thổ dân Nuenonne chiếm giữ. Những chủ sở hữu truyền thống của đảo sống kiểu du mục ở đây hơn 6.000 năm.

Đảo Bruny từng là và vẫn là một nơi tươi đẹp dưới tán rừng bản địa và xung quanh là vùng biển đầy tôm cá.

Do bộ lạc Nuenonne sống bằng săn bắt và hái lượm, họ có lẽ đã biết về người châu Âu đi ngang qua ngay từ năm 1777, vì các tàu thuyền đi qua Mũi Hảo Vọng ở Nam Phi thường vào Vịnh Adventure trên Đảo Bruny như nơi neo đậu an toàn để bổ sung thêm đồ thiết yếu như nước và gỗ.

Tuy nhiên, mãi cho đến năm 1856 châu Âu mới chiếm Trạm Kiểm dịch, với sự xuất hiện của gia đình Cox.

Anthony Cox, bị kết tội nhập nha, được đưa từ Anh đến Hobart vào năm 1833. Ông được ân xá có điều kiện vào tháng 5/1849 và không lâu sau đó, kết hôn với một tội phạm khác là Jane Daly.

Là một cựu tội phạm 'có hạnh kiểm tốt và thái độ chăm chỉ', ông đã được nhận một mảnh đất rộng 19 mẫu từ chính phủ trên khu vực mà sau này trở thành Trạm Kiểm dịch Đảo Bruny.

Cox và gia đình đã chặt củi để kiếm sống trên mảnh đất được nhiều người coi là 'chó ăn đá gà ăn sỏi', nhưng ngôi nhà của họ, Shellwood Cottage, có rào chắn gọn gàng và có hoa bao quanh.

So với những gian nan của đời một tội phạm, sự tự do và yên ả trên đảo Bruny gần giống như thiên đường.

Trạm kiểm dịch

Other

Nguồn hình ảnh, Other

Chụp lại hình ảnh,

Tuy được xây cất trên mảnh đất cằn, nhưng căn nhà gỗ Shelwood Cottage được coi sóc cẩn thận với nhiều hoa cỏ xung quanh, như hình ảnh được ghi lại vào khoảng 1902 này cho thấy

Anna Woods đã có trải nghiệm thoáng qua để biết cuộc sống của gia đình Cox lúc đó như thế nào khi cô làm người chăm sóc tình nguyện tại nơi này vào đầu năm 2020.

"Bị cô lập trong ở không gian đó và chất củi thành đống, bạn sẽ có thời gian để cảm nhận cuộc sống của người định cư ban đầu là như thế nào. Bạn có thể thấy một số khía cạnh của đời sống là vất vả như thế nào đối với những người đốn củi, nhưng đó thật là một nơi tuyệt đẹp sau những gian khổ của đời tội phạm. Sống ở đó có lẽ không dễ dàng gì, nhưng có những nơi còn tệ hơn nhiều."

Mảnh đất này cuối cùng cũng được bán, và Trạm Kiểm dịch Đảo Bruny được xây dựng vào giữa thập niên 1800 để ngăn chặn sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm như thương hàn và bệnh đậu mùa vốn lan tràn vào thời điểm đó.

Kênh đào Suez khai thông vào năm 1869 đã chứng kiến hoạt động giao thương quốc tế tăng lên; hàng ngàn di dân đến Úc trên các con tàu khách để bắt đầu cuộc sống mới ở các thuộc địa đã được cách ly trên đảo Bruny.

Một số người quyết định ở lại Tasmania, nhưng nhiều người rời đến lục địa Úc sau khi họ được tuyên bố là không có bệnh.

Khi đến Trạm Kiểm dịch, những hành khách hạng nhất giàu có được bố trí trong một tòa nhà riêng biệt với các hành khách hạng chót, nêu bật tầm quan trọng của địa vị giai tầng xã hội.

FOBIQS

Nguồn hình ảnh, FOBIQS

Chụp lại hình ảnh,

Trạm Kiểm dịch Đảo Bruny được xây dựng vào khoảng giữa thập niên 1800

Ba trong số các tòa nhà ban đầu từ lúc này ngày nay vẫn còn đó và vẫn có thể nhìn thấy được. Phòng tẩy rửa cho phép đi bộ vào khu cách ly và được bao quanh bởi một hàng rào cao 3 mét vốn cũng bao quanh khu vực của các Quan chức Y tế và bệnh viện, khu quan sát, khu giặt ủi và nhà xác.

Nhà xác được chia thành hai phần, với một nửa được sử dụng để khử trùng và hun khói tẩy uế hành khách; và nửa kia được sử dụng như một nhà xác mà may mắn là ít được sử dụng đến.

Nghĩa trang nhỏ xíu ở đây chỉ có hai ngôi mộ, một của Charles Loaney và một của John Johanson. Cả hai đều là thủy thủ trên con tàu khách SS Oonah, và đều chết vì cúm vào năm 1919.

Trại tù

Khi Thuyền trưởng Johann Meir và các thủy thủ của ông đến Trạm Kiểm dịch vào tháng 1/1915, nơi này đã được dựng làm trại giam tù nhân Đức. Các thủy thủ bị bắt làm việc với những người Đức khác để chặt gỗ và phát quang đất.

Tổng cộng có khoảng 70 tù nhân và chỉ có 15 lính canh để tuần tra gần 2km bờ biển và một hàng rào dài. Nhiệm vụ ngăn chặn người trốn thoát là bất khả thi - nếu các tù nhân thực sự muốn bỏ trốn.

Có lẽ vì họ đã chứng tỏ là họ chẳng mấy quan tâm đến việc bỏ trốn như thế nên các tù nhân được cho hưởng rất nhiều tự do.

Họ thường làm việc bên ngoài ranh giới Trạm Kiểm dịch và xây dựng các ngôi nhà của riêng họ, bao gồm một số trại cách xa căn cứ chính.

Theo bà Kathy Duncombe, nhà nghiên cứu và thành viên ủy ban Những người bạn của Trạm Kiểm dịch Đảo Bruny, một trong những thách thức lớn nhất là sự nhàm chán.

"Họ dành thời gian đốn cây đem bán, nhưng cũng bởi điều này cho họ việc gì đó để làm. Một vài người trong số họ làm những con tàu trong chai cho qua ngày tháng." Hai trong số này đang được trưng bày tại trung tâm thông dịch của Trạm Kiểm dịch Đảo Bruny được khai trương vào năm 2015.

Anna Woods

Nguồn hình ảnh, Anna Woods

Sau khi các tù nhân Đức được chuyển đến Trại giam Holsworthy ở Sydney vào năm 1915, Trạm Kiểm dịch trở nên yên ắng - nhưng không lâu.

Đệ Nhất Thế Chiến kết thúc đúng lúc đại dịch cúm Tây Ban Nha bắt đầu.

Thay vì được về nước trong màn diễu binh chiến thắng và được đoàn tụ với gia đình, những người lính Tasmania trở về sau chiến tranh đã trải qua bảy ngày cách ly tại đảo Bruny với hàng trăm người đàn ông khác.

Khu cách ly

"Cuối cùng chúng con đã trở về nhà hoặc nói đúng hơn gần như là về nhà," binh nhì Edward Reynardson Wilson viết trong thư gửi mẹ. "Gần như người đầu tiên con gặp ở đây là Chris (anh trai ông). Con không bao giờ ngờ con lại được gặp anh sớm như vậy. Mẹ có thể hình dung con đã vui thế nào khi gặp lại anh."

Tuy lúc đầu những người lính có thất vọng vì không được về nhà ngay, nhưng nhiều người sau đó đã nhận ra đó là điều tốt nhất có thể.

Họ có thể bước chân trên đất liền sau nhiều ngày lênh đênh trên biển và trò chuyện với người khác, những người đã trải qua nỗi kinh hoàng của chiến tranh. Điều này tốt về mặt tâm lý cho họ vì nhiều người không muốn làm gánh nặng cho gia đình.

Australian War Memorial

Nguồn hình ảnh, Australian War Memorial

Chụp lại hình ảnh,

Địa điểm này được dùng làm trại giam lính Đức trong Đệ Nhất Thế Chiến

Ở đây có các hoạt động bơi lội, câu cá, bóng đá, có lều chiếu phim và sàn đấm bốc để giúp những người lính xả nỗi tức giận và bất mãn. Các gói đồ an ủi của Hội Chữ thập Đỏ có chứa những thứ xa xỉ như thuốc lá, sách và trái cây giúp những người lính lên tinh thần.

Sau khi nguy cơ dịch cúm trôi qua, Trạm Kiểm dịch gần như ngưng hoạt động cho đến những năm 1950, khi trọng tâm của nó chuyển từ người sang thực vật.

Là trạm kiểm dịch Úc duy nhất nằm trên một hòn đảo, nó được chuyển thành trạm kiểm dịch cây cỏ quốc gia, nơi các loài ngoại lai được mang vào như quả mâm xôi, táo và hoa bia bị cách ly và xét nghiệm các bệnh có thể gây hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và kinh tế nếu chúng được phép đưa vào bên trong nước Úc.

Chính trong thời kỳ này mà nhiều ngôi nhà ban đầu trong trạm đã được bán cho nông dân.

"Cho đến thời thập niên 1960, các công nhân biết họ sử dụng tòa nhà nào và không dùng tòa nhà nào. Bệnh viện vẫn còn đang được dùng làm nhà trên Đảo Bruny và rất nhiều doanh trại từ năm 1919 đã được bán và biến thành nhà chứa cỏ," Duncombe nói.

Vào năm 1986, việc kiểm dịch thực vật đã được dời đến Kingston nằm trên đảo chính của Tasmania và địa điểm này vẫn im lìm cho đến khi chính quyền Tasmania tuyên bố đây là Khu Bảo tồn Quốc gia vào năm 2003.

Sở Quản lý Công viên và Động vật hoang dã Tasmania (PWS) hiện quản lý địa điểm này với sự trợ giúp của Hội những người bạn Trạm Kiểm dịch Đảo Bruny (FOBIQS) và những chăm sóc viên tình nguyện sống trong ngôi nhà ban đầu của Quan chức Y tế.

Mở cửa cho du lịch

"Chúng tôi bắt đầu bằng các ngày mở cửa, là một ngày Chủ Nhật mỗi tháng, để đo lường sự quan tâm của công chúng đối với nơi này," Duncombe giải thích.

Thái độ phản hồi rất tích cực, và tour tự đi bộ khám phá di sản đã được thiết kế để du khách có thể tự khám phá tùy tốc độ của mình.

Ngoài tiếng chim hót và tiếng gió xào xạc qua cây bạch đàn, âm thanh duy nhất bạn có thể nghe thấy khi dạo bước quanh Trạm Kiểm dịch là tiếng lạo xạo của bước chân trên con đường lát sỏi.

Hòn đảo trải rộng này giúp bạn dễ dàng tránh chạm mặt bất kỳ du khách nào khác và đắm chìm trong những câu chuyện được ghi trên những tấm bảng thuyết minh. Một số bảng này mô tả các tòa nhà như phòng tẩy trùng và khu của Quan chức Y tế, vốn vẫn còn cho đến ngày nay. Những tấm bảng khác kể về những công trình đã bị dỡ bỏ trong những năm qua như thế nào.

FOBIQS

Nguồn hình ảnh, FOBIQS

Chụp lại hình ảnh,

Du khách có thể khám phá địa điểm nằm trên tuyến đi bộ tự khám phá, và con đường sẽ dẫn họ đi qua suốt chiều dài lịch sử của Trạm Kiểm dịch

Những người lính ở đây một thời gian sau Đệ Nhất Thế Chiến rất nóng lòng quay trở lại xã hội văn minh, nhưng đối với một số tình nguyện viên Tasmania, được cách ly tại nơi xa xôi này là công việc rất được mơ ước.

Tình nguyện viên Anna Woods và chồng là Geoff Kerruish đã yêu vẻ đẹp thô ráp của nơi này và say mê chia sẻ lịch sử của nó với du khách đến từ Úc và khắp nơi trên thế giới.

"Mọi người thường ghé thăm bởi vì họ muốn xem xung quanh đảo, nhưng họ càng biết nhiều, họ càng say mê. Nhiều người không nhận ra có nhiều thời đại khác nhau được thể hiện ở đây," Woods nói.

Người ta tiếp tục phát hiện thêm thông tin về lịch sử của Trạm Kiểm dịch, như cuốn nhật ký của tù nhân người Đức được trao tặng cho FOBIQS. Duncombe giải thích rằng một ông cụ 90 tuổi nói cùng phương ngữ tiếng Đức với ngôn ngữ trong nhật ký đang dịch nó.

"Có 578 trang chữ viết tay đẹp đẽ và những bức ảnh về những thứ mà chúng tôi chưa bao giờ nhìn thấy trước đây. Lịch sử không bao giờ đứng yên, luôn luôn có chuyện để kể," bà nói.

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Travel.