Bất an Brexit, nhưng vì sao kinh tế Anh vẫn đang khá ổn?

Goldilocks
Chụp lại hình ảnh,

Kinh tế Anh đang không nóng, không lạnh?

Bất chấp rối loạn chính trị và bất an về việc ra khỏi EU (Brexit), kinh tế Anh vẫn đang từ từ mà tiến, có vẻ rất lạ.

30 năm trước, kinh tế gia Mỹ David Shulman đặt ra chữ "kinh tế Goldilocks", mô tả một nền kinh tế không quá nóng, không quá lạnh, đi vừa phải, có tăng trưởng việc làm.

Có phải Anh quốc đang trải qua giai đoạn này?

Tỉ lệ việc làm tại Anh đang ở mức cao kỷ lục vì thất nghiệp thấp nhất trong 45 năm trở lại.

Lương cũng đang tăng nhanh nhất trong vòng một thập niên. Thông thường, tỉ lệ tăng lương đang cao hơn chi phí đời sống.

Tuy nhiên, việc thuê mướn thường bị chậm so với thay đổi thị trường từ sáu tới chín tháng, vì các công ty xem xét liệu thay đổi tình hình có phải vĩnh viễn không, và rồi việc tuyển dụng hay cắt giảm mới tiến hành và mất thời gian.

Sau khủng hoảng tài chính, các công ty Anh quyết định giữ lại nhân công vì sẽ rẻ hơn là phải đầu tư. Lần này có thể cũng giống vậy khi các công ty đối phó với sự bất an.

Và mặc dù lương đang tăng, nó chỉ mới tăng vài tháng gần đây thôi. Vì vậy, sau khi đã tính lạm phát, thì lương trung bình một tuần vẫn kém 7 bảng so với 10 năm trước.

Employment rate graphic

Kinh tế Anh chỉ tăng trưởng 0,2% trong ba tháng qua. Trong năm 2018, tỉ lệ tăng trưởng là 1,4% - ổn định nhưng chậm chạp.

Ngân hàng trung ương Anh ghi nhận việc tăng trưởng bị kéo lại do thiếu đầu tư doanh nghiệp từ khi xảy ra trưng cầu dân ý EU năm 2016, và cũng vì giao thương với các đối tác lớn như Trung Quốc và EU đã chậm lại.

Ngay cả nếu có một thỏa thuận về Brexit với EU được thông qua, Ngân hàng trung ương Anh và giới đầu tư tài chính ở London nói chung cho rằng Anh quốc năm 2019 sẽ trải qua tăng trưởng thấp nhất từ một thập niên qua.

UK growth chart

Mục tiêu lạm phát

Giá cả từ đầu năm tới tháng Hai đã tăng 1,9%, gần chạm mục tiêu lạm phát chính thức 2%.

Giá cả đang tăng đủ mức để báo hiệu kinh tế còn sức sống, nhưng tăng không quá nhanh để gây bất ổn.

Nhưng không thể bỏ qua vấn đề lạm phát, nghĩa là chúng ta phải nhắc liệu Anh sẽ tăng lãi suất chăng.

Inflation graphic

Từ hơn 10 năm qua, lãi suất căn bản của Ngân hàng trung ương Anh chỉ dưới 1% - là tin mừng cho người vay tiền, tin xấu cho người tiết kiệm.

Ngân hàng trung ương Anh đặt mức lãi suất đó để giữ lạm phát trong mục tiêu đề ra trong khoảng hai năm. Ngân hàng Anh ước đoán hai năm là thời gian để lãi suất sẽ có ảnh hưởng tới giá cả (chủ yếu thông qua việc chi xài, và thói quen vay mượn của hộ gia đình và doanh nghiệp).

Nếu xu thế tăng lương nhanh còn tiếp tục, và sẽ có một thỏa thuận chính thức về Brexit, và kinh tế không bị ảnh hưởng tiêu cực quá, một số kinh tế gia nghĩ rằng cuối năm 2019 có thể lãi suất tăng chút đỉnh.

Nhưng đó là có nhiều chữ nếu.

Chừng nào còn bất an kéo dài, hay lỡ Anh ra khỏi EU kéo theo bất ổn tiêu cực, một số người cho rằng lãi suất có khi lại sẽ giảm nữa.

Tóm lại, tình hình là thế nào?

Hiện nay, kinh tế Anh đang ở tình trạng khá ổn.

Nhưng đâu phải truyện cổ tích nào cũng kết thúc có hậu.

Lần cuối cùng kinh tế Mỹ được cho là ở trong tình trạng Goldilocks không nóng không lạnh, thì hóa ra khủng hoảng tài chính nhanh chóng xảy ra.

Hiện nay khi mà nhiều nơi trong kinh tế toàn cầu đang chậm lại, còn rủi ro của một Brexit tiêu cực vẫn còn đó, kinh tế Anh có khi sẽ đối diện nhiều biến cố bất ngờ.