Ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc lan rộng ở Đông Nam Á

Các nhà nghiên cứu từ Anh và Thái Lan cho biết, ký sinh trùng sốt rét kháng các loại thuốc chủ chốt đã lây lan nhanh chóng ở Đông Nam Á.

Ký sinh trùng xuất hiện từ Campuchia sang tới Lào, Thái Lan và Việt Nam, nơi một nửa số bệnh nhân không được chữa khỏi bằng thuốc tiêu chuẩn tốt nhất.

Các nhà nghiên cứu nói rằng những phát hiện này làm gia tăng "nỗi lo đáng sợ" việc ký sinh trùng kháng thuốc có thể lan sang châu Phi.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết tác động có thể không nghiêm trọng như ước lượng ban đầu.

Ba thách thức cho ngành y tế toàn cầu

Nhân loại sẽ không tránh khỏi đại dịch cúm chết chóc?

Khủng hoảng vì niềm tin thấp vào tiêm vắc-xin

Thời nay người ta chết chủ yếu vì lý do gì?

Chuyện gì đang xảy ra?

Sốt rét được kết hợp điều trị bằng hai loại thuốc - artemisinin và piperaquine.

Phương pháp kết hợp này được bắt đầu sử dụng ở Campuchia từ năm 2008.

Nhưng đến năm 2013, những trường hợp đầu tiên của ký sinh trùng đột biến và phát triển đề kháng với cả hai loại thuốc đã được phát hiện ở các vùng phía Tây của nước này.

Nghiên cứu mới nhất, được công bố trên Lancet Infectious Diseases, đã phân tích mẫu máu của các bệnh nhân ở khắp Đông Nam Á.

Kiểm tra DNA của ký sinh trùng cho thấy sự kháng thuốc đã lan rộng khắp Campuchia và cả ở Lào, Thái Lan và Việt Nam.

Ký sinh trùng cũng đang có thêm nhiều đột biến hơn nữa, làm cho vấn đề càng tồi tệ hơn.

Ở một số vùng, 80% ký sinh trùng sốt rét đã kháng thuốc.

"Chủng này đã lan rộng và trở nên tồi tệ hơn", Tiến sĩ Roberto Amato, từ Viện Wellcome Sanger, nói với BBC News.

Vậy có phải bệnh đang trở nên không thể điều trị?

Không.

Một nghiên cứu thứ hai, được công bố trên cùng một tạp chí, cho thấy một nửa số bệnh nhân không được chữa khỏi bằng liệu pháp tiêu chuẩn.

Tuy nhiên, có những loại thuốc thay thế có thể được sử dụng để chữa.

Giáo sư Trần Tịnh Hiền, thuộc ban Nghiên cứu Lâm sàng của Đại học Oxford, tại Việt Nam, cho biết "Với sự lan rộng và tăng cường khả năng kháng thuốc, những phát hiện của chúng tôi nhấn mạnh đến nhu cấp bách phải áp dụng các phương pháp điều trị ban đầu mới".

Điều đó có thể bao gồm sử dụng các loại thuốc khác nhau cùng với artemisinin hoặc sử dụng kết hợp ba loại thuốc để loại bỏ khả năng kháng thuốc.

Mối lo ngại là gì?

Đã có những tiến bộ lớn trong nỗ lực loại bỏ bệnh sốt rét. Tuy nhiên, sự phát triển của các chủng ký sinh trùng kháng thuốc đang đe dọa quá trình này.

Vấn đề khác là nỗi lo việc kháng thuốc lan rộng hơn và đến Châu Phi, nơi có hơn 90% trường hợp mắc bệnh.

Giáo sư Olivo Miotto, từ Viện Wellcome Sanger và Đại học Oxford, cho biết: "Chủng ký sinh kháng thuốc này có khả năng xâm chiếm các vùng lãnh thổ mới và có được các đặc tính di truyền mới, làm tăng khả năng đáng sợ rằng nó có thể lây lan sang châu Phi, nơi hầu hết các trường hợp sốt rét xảy ra, tương tự như việc kháng chloroquine trong những năm 1980, gây ra hàng triệu ca tử vong".

Điều này ảnh hưởng thế nào đến cư dân Đông Nam Á?

Những phát hiện này sẽ không làm thay đổi nhiều cuộc sống hàng ngày của người dân ở vùng sông Mê Kông, Đông Nam Á.

Xử lý bệnh sốt rét không chỉ đơn thuần là chọn đúng phương pháp điều trị sau khi bị nhiễm trùng.

Tất cả những nỗ lực xung quanh việc kiểm soát muỗi truyền bệnh sẽ không thay đổi.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nói rằng các loại thuốc được cung cấp để điều trị sẽ thay đổi.

Các nghiên cứu cũng cho thấy phân tích di truyền của ký sinh trùng sốt rét có thể giúp các bác sĩ đi trước một bước với tình trạng kháng thuốc để đưa ra phương pháp điều trị đúng đắn cho bệnh nhân.

Đây có phải là bức tranh toàn cảnh?

Sự lan rộng của tình trạng kháng thuốc diễn ra trong bối cảnh số ca nhiễm sốt rét trong khu vực đang giảm.

Giáo sư Colin Sutherland, từ Trường Y học Nhiệt đới và Vệ sinh London, cho biết: "Những ký sinh trùng rất đáng sợ, không có nghi ngờ gì về điều này".

"Tuy nhiên, tôi tự hỏi liệu những ký sinh trùng này có thực sự thích nghi tốt vì nhìn rộng ra thì số lượng của chúng đang giảm".

Ở Campuchia có:

Vì vậy, theo Giáo sư Sutherland, dù ký sinh trùng kháng thuốc chắc chắn đã lan rộng, nó không nhất thiết là mối đe dọa toàn cầu.

"Những tác động không nghiêm trọng như chúng ta nghĩ", ông nói.

Bệnh sốt rét nguy hiểm thế nào?

Có khoảng 219 triệu ca sốt rét trên toàn thế giới mỗi năm.

Các triệu chứng bao gồm cảm thấy lạnh và run rẩy sau đó là nhiệt độ cao với mồ hôi toát ra nhiều diễn ra theo chu kỳ.

Nếu không điều trị, ký sinh trùng có thể dẫn đến các vấn đề về hô hấp và suy nội tạng.

Căn bệnh này giết chết khoảng 435.000 người mỗi năm - hầu hết trong đó là trẻ em dưới năm tuổi.