Đại án Việt Á: 'Quy mô kinh khủng, còn thế lực nào đằng sau?'
Nguồn hình ảnh, EPA
Một luật sư từ Hà Nội nói với BBC rằng đại án Việt Á có "quy mô kinh khủng" và Đảng Cộng sản cần làm rõ có "ông lớn nào" đứng đằng sau các sai phạm.
Vụ nâng khống giá kit xét nghiệm Covid-19 tại Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á đang dẫn đến kỷ luật hàng loạt trong Đảng Cộng sản Việt Nam, được xem là một trong các đại án gần đây.
Nói với BBC từ Hà Nội, một luật sư, ông Ngô Anh Tuấn (Đoàn luật sư Hà Nội), cho rằng vụ án xảy ra tại Công ty Việt Á có thể gọi là "án chỉ đạo".
Các chỉ đạo từ cấp cao có thể tăng tính nghiêm trọng cho vụ án. Theo luật sư Ngô Anh Tuấn, dù luật pháp không có khái niệm này thì ở Việt Nam, chỉ đạo này "thậm chí có giá trị rất lớn".
Vào tháng Giêng, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, chủ trì phiên họp của Ban chỉ đạo trung ương về phòng chống tham nhũng, yêu cầu đưa vụ án tại Công ty Việt Á ra xét xử sơ thẩm trong năm 2022.
Khi người đứng đầu Đảng Cộng sản đã lên tiếng về một vụ án cụ thể, tiến độ điều tra chắc chắn sẽ được đẩy nhanh.
Tuy nhiên, vụ án tại Công ty Việt Á rất lớn, khi Bộ Công an và các cơ quan chức năng liên quan đang phải điều tra, làm rõ tại 62/63 tỉnh thành.
Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, cơ quan giám sát kỷ luật của Đảng cũng nói rằng vụ án tại Công ty Việt Á "hết sức phức tạp".
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Cẩm Tú, vào cuối tháng Tư, nói việc điều tra phấn đấu kết thúc trong quý hai, tức là khoảng tháng Sáu.
Theo luật sư Ngô Anh Tuấn, tình trạng chạy án trong các vụ án chỉ đạo "không nhiều nhưng trong các vụ án kiểu này cũng có nguy cơ xảy ra oan sai", vì sự chỉ đạo khiến áp lực điều tra lớn.
"Cứ nói cấp trên chỉ đạo mà hành xử một cách bất chấp là không được", ông Tuấn bày tỏ.
"Đây là vấn đề tương đối nhạy cảm, tuy nhiên, là đối với những vụ án có màu sắc chính trị, tôn giáo thôi. Đối với những vụ án kinh tế, nguy cơ oan sai, bỏ lọt bằng chứng thấp hơn vì những hành vi diễn ra, không chỉ cơ quan điều tra thấy, cả xã hội nhìn thấy. Việc chứng minh mức độ thiệt hại thì không quá khó."
Nguồn hình ảnh, Reuters
Vụ án có quy mô "kinh khủng"
Nói với BBC qua điện thoại, luật sư Ngô Anh Tuấn, từ Hà Nội, đánh giá đây là một vụ án "có quy mô kinh khủng".
Vụ việc tại Công ty Việt Á, theo nhìn nhận của luật sư Tuấn, liên quan đến nhiều tội khác nhau như: Vi phạm quy định về đấu thầu, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ, Đưa và nhận hối lộ.
Ban đầu, cuối tháng 12/2021, Cơ quan Cảnh sát điều tra (C03-Bộ Công an) khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với Phan Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty Việt Á và hàng loạt các bị can.
Năm tháng sau khi khởi tố vụ án, cơ quan cảnh sát điều tra đã khởi tố hơn 40 người, trong đó có nhiều lãnh đạo CDC các tỉnh, thành phố.
Thực tế, Bộ Công an đã giao cho Công an các tỉnh chịu trách nhiệm điều tra vụ nâng khống bộ xét nghiệm của Việt Á tại địa phương mình.
Nguồn hình ảnh, EPA
Hôm 25/5, công an đã bắt tạm giam ông Trần Đắc Thanh, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Trà Vinh và ông Nguyễn Văn Lơ, nguyên Giám đốc CDC tỉnh do liên quan đến vụ Việt Á.
Ông Ngô Anh Tuấn dự đoán khi điều tra hết 62 tỉnh thành thì "có thể đại đa số các tỉnh đều dính".
Việc làm ăn với Việt Á dường như có barem chung là mua kit xét nghiệm với giá cao rồi sau đó nhận hoa hồng.
Theo thông tin ban đầu được báo chí nhà nước công bố tới nay, ông Lâm Văn Tuấn, Giám đốc CDC tỉnh Bắc Giang, và thuộc cấp của mình đã nhận hoa hồng lên tới 44 tỉ đồng từ Công ty Việt Á.
Phạm Duy Tuyến, Giám đốc CDC tỉnh Hải Dương, bị bắt giữ với cáo buộc nhận hối lộ hơn 27 tỉ đồng của Công ty Việt Á.
Luật sư Ngô Anh Tuấn nói: "Cần phải sờ tới cấp cao hơn mới giải quyết căn nguyên của vấn đề. Sau rủi ro của người dân, thiên tai, địch hoạ, tổn thất, bao nhiêu cán bộ đi tù. Việc này diễn ra rất nhiều lần rồi và chúng ta thấy chưa giải quyết được rốt ráo, không có tính răn đe."
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Còn ông lớn nào đứng sau?
Theo luật sư Ngô Anh Tuấn, hành vi đưa, nhận hối lộ tại các dự án đấu thầu liên quan nhà nước đã "diễn ra phổ biến từ lâu".
Nhưng ông cho rằng tiêu cực trên quy mô lớn như vụ Việt Á lại "không có nhiều, với quy trình, thủ đoạn tinh vi, có tính toán khôn ngoan trong thời gian rất ngắn".
Một câu hỏi lớn đặt ra trong quá trình điều tra vụ Việt Á là còn ai đứng sau toàn bộ vụ việc.
Luật sư Ngô Anh Tuấn đặt câu hỏi: "Nếu một người rất bình thường thì liệu họ có đủ sức làm một vụ kinh khủng như thế hay không?"
"Cần làm rõ hơn, biết đâu Việt Á chỉ là phương tiện của những thế lực to hơn," luật sư Tuấn nói.
Vụ án Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; đưa hối lộ; nhận hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ' xảy ra tại Công ty Việt Á được khởi tố hồi tháng 12/2021.
Cơ quan Cảnh sát điều tra đã khởi tố, bắt tạm giam ông Phan Quốc Việt (Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á).
Hàng loạt lãnh đạo CDC các tỉnh, thành phố cũng bị khởi tố, bắt tạm giam. Nhiều trong số đó từng khẳng định với báo chí Việt Nam là họ không hề nhận hối lộ từ Việt Á.
Danh sách các tỉnh, thành phố có lãnh đạo CDC và lãnh đạo ngành y tế bị khởi tố, kỷ luật đến thời điểm này gồm: Hải Dương, Nam Định, Cà Mau, Nghệ An, Bắc Giang, Thừa - Thiên Huế, Bình Phước, Hà Giang.
Ủy ban Kiểm tra Trung ước cũng đề nghị Bộ Chính trị xem xét kỷ luật nguyên Bộ trưởng Khoa học công nghệ Chu Ngọc Anh, và Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long.
Cơ quan điều tra hình sự của Bộ Quốc phòng đã khởi tố vụ án và bắt giam Thượng tá Hồ Anh Sơn và Đại tá Nguyễn Văn Hiệu ở Học viện Quân y để điều tra sai phạm liên quan đến Công ty Việt Á. Nhiều lãnh đạo Học viện Quân y cũng bị Ủy ban kiểm tra Trung ương cáo buộc chịu trách nhiệm cá nhân về những vi phạm, khuyết điểm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.
Báo Tuổi Trẻ đưa tin Việt Á đã cung ứng kit xét nghiệm cho CDC và các cơ sở y tế khác của 62 tỉnh thành với doanh thu gần 4.000 tỷ đồng. Trong đó, 800 tỷ đồng được dành để chi hoa hồng.
