Bê bối CIA dùng Crypto AG để nghe lén đồng minh, kẻ thù
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Bê bối Crypto AG vừa bị tiết lộ đã gây sốc và giận dữ ở Thụy Sĩ và các nước khác.
Hóa ra suốt nhiều thập niên giai đoạn Chiến tranh Lạnh, tình báo Mỹ và Đức đã dùng thiết bị mã hóa của công ty này để theo dõi các nước.
Từ Chiến tranh Lạnh tới tận thập niên 2000, Crypto AG đã bán hàng cho hơn 120 chính phủ.
Các máy này được mã hóa. Nhưng các tiết lộ đồng trời tuần này cho hay CIA và tình báo BND của Tây Đức đã phá mã và chặn hàng ngàn tin gửi đi.
Trong quá khứ, đây là tin đồn, nhưng bây giờ thì tất cả đều đã biết.
Đó là nhờ điều tra vừa đăng của báo Mỹ Washington Post.
Họ xây dựng trên các bài cũ trước đây của Baltimore Sun, nhưng nay nhờ có thêm tài liệu mới, họ cho hay cùng với Tây Đức, Mỹ đã kiểm soát Crypto AG sau Thế chiến Hai.
Trong Chiến tranh Lạnh, khối cộng sản không dùng máy của Crypto AG.
Nhưng nhờ việc kiểm soát Crypto AG, Mỹ đã tiếp cận được hoạt động của nhiều đồng minh, như hoạt động đàn áp phe cánh tả của các chính quyền độc đoán châu Mỹ Latin khi đó.
Nhiều nước châu Á thời đó cũng mua máy của Crypto AG, như Ấn Độ, Hàn Quốc, Thái Lan, Nhật, Pakistan, Malaysia, Indonesia.
Điều tra của Washington Post nói cả Việt Nam cũng mua - tuy không nói rõ đây là Bắc Việt hay Việt Nam Cộng Hòa.
Điều tra không nói rõ liệu nhờ Crypto AG mà CIA có thể nghe lén hoạt động chính trị tại Sài Gòn trước 1975 hay không.
Thời thống trị của Crypto AG đã đi qua, sau khi công nghệ thay đổi gần đây, với việc dùng app trên điện thoại để liên lạc.
Nhưng các tiết lộ mới nhất cho thấy Mỹ đã theo dõi các đồng minh và kẻ thù như thế nào.
Các tiết lộ cũng đặt nghi vấn về chính sách của Mỹ hiện nay với công ty Trung Quốc Huawei.
Như một bài của trang Wired hôm 11/2 viết: "Cộng đồng tình báo sợ Huawei vì một nguyên do căn bản: Trung Quốc sẽ tận dụng mọi lợi thế họ có, giống như Mỹ từng làm trong quá khứ."
"Khi nói về thiết bị trong trung tâm các mạng không dây của Mỹ, bạn có thể hiểu lo ngại căn bản của chính phủ Mỹ về Huawei. Đặc biệt khi Mỹ cũng có lịch sử về đặt cửa sau vào công nghệ toàn thế giới," bài của Wired viết.
Những tiết lộ mới nhất cho biết Mỹ chuyển các tin nhắn nghe lén về kế hoạch của Argentina cho Anh biết khi xảy ra chiến tranh đảo Falklands, vì Argentina dùng máy của Crypto.
Năm 1970, CIA và BND của Đức đã cùng mua lại Crypto.
Nhưng sau này, sợ bị phát hiện, BND bán cổ phần công ty lại cho Mỹ đầu thập niên 1990.
Theo tờ Washington Post, CIA tiếp tục kiểm soát Crypto cho tới 2018, rồi mới bán lại cho hai công ty tư nhân.
An toàn của thiết bị Crypto bắt đầu gây nghi ngờ khi Tổng thống Mỹ Ronald Reagan tuyên bố Mỹ nghe trộm được giới chức Libya liên quan vụ Libya đánh bom hộp đêm La Belle ở Tây Berlin năm 1986.
Năm 1995, báo Baltimore Sun lần đầu công bố điều tra về tình báo Mỹ và Crypto.
Nhưng kỳ lạ là Iran vẫn tiếp tục mua thiết bị Crypto cho tới nhiều năm sau đó.
Lịch sử công ty Crypto AG
Boris Hagelin, một nhà sáng chế Thụy Điển gốc Nga, tạo ra máy mã hóa Crypto sau khi ông chạy sang Mỹ, khi Đức chiếm Na Uy thập niên 1940.
Máy này cung cấp cho khoảng 140.000 lính Mỹ sử dụng.
Khi Thế chiến Hai chấm dứt, Hagelin sang Thụy Sĩ sống.
Mỹ thuyết phục Hagelin chỉ bán các máy tốt nhất cho những quốc gia được Mỹ chuẩn thuận.
Các máy cũ hơn, mà CIA biết cách thâm nhập, được bán cho các quốc gia còn lại.
Nhưng năm 1970, tình báo Mỹ và Đức mua lại Crypto và kiểm soát hầu hết hoạt động, gồm cả thuê nhân viên, thiết kế và bán hàng.
