Tại sao thế giới cần ngũ cốc vận chuyển từ Ukraine?
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Đã đạt được một thỏa thuận cho phép các tàu chở hàng hóa đưa ngũ cốc từ các cảng của Ukraine đến phần còn lại của thế giới.
Một lệnh phong tỏa do Nga áp đặt đã khiến giá lương thực tăng vọt và tình trạng thiếu hụt lương thực ở một số nước nghèo nhất thế giới.
Có bao nhiêu ngũ cốc bị mắc kẹt ở Ukraine?
Khoảng 20 triệu tấn ngũ cốc xuất khẩu bị mắc kẹt ở Ukraine.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết con số này có thể tăng lên 75 triệu tấn sau vụ thu hoạch năm nay.
Chiến tranh cũng đồng nghĩa với việc thu hoạch năm nay sẽ ít hơn.
Laura Wellesley, chuyên gia an ninh lương thực tại tổ chức nghiên cứu Chatham House, cho biết khoảng 30% trong số 86 triệu tấn ngũ cốc mà Ukraine thường sản xuất sẽ không được thu hoạch.
Nguồn hình ảnh, S&P
Tình trạng thiếu ngũ cốc đã ảnh hưởng đến các nước khác như thế nào?
Ukraine thường là nước xuất khẩu ngũ cốc lớn thứ tư thế giới. Nước này thường sản xuất 42% dầu hướng dương, 16% ngô và 9% lúa mì của thế giới.
Ngoài ra, xuất khẩu lúa mì từ Nga - nước xuất khẩu lớn nhất thế giới - đang giảm.
Các biện pháp trừng phạt của phương Tây không nhắm vào nông nghiệp Nga, nhưng Điện Kremlin cho rằng các lệnh này đã cản trở xuất khẩu bằng cách tăng giá bảo hiểm và ảnh hưởng đến các khoản thanh toán.
Các tàu chở nông sản của Nga không bị cấm vào các cảng của EU.
Ngân hàng Phát triển châu Phi cho biết Ukraine và Nga thường cung cấp hơn 40% lúa mì cho châu Phi.
Tuy nhiên, chiến tranh đã dẫn đến sự thiếu hụt 30 triệu tấn lương thực ở châu Phi. Điều này đã góp phần khiến giá lương thực trên toàn châu lục tăng 40%.
Ở Nigeria, thực trạng thiếu hụt khiến tăng giá các mặt hàng chủ lực như pasta và bánh mì lên tới 50%.
Tương tự vậy, Yemen thường nhập khẩu hơn một triệu tấn lúa mì mỗi năm từ Ukraine.
Nguồn cung giảm từ tháng 1 đến tháng 5 khiến giá bột mì tăng 42% và giá bánh mì tăng 25% ở Yemen, LHQ cho biết.
Tại Syria, một nước nhập khẩu lúa mì lớn khác của Ukraine, giá bánh mì đã tăng gấp đôi.
Giá lúa mì quốc tế đã giảm do tin tức về thỏa thuận này.
Tuy nhiên, Laura Wellesley nói rằng trừ khi một lượng lớn ngũ cốc của Ukraine được vận chuyển, nhiều quốc gia ở Trung Đông và châu Phi sẽ bị thiếu hụt.
"Điều này sẽ đẩy giá bánh mì ở các quốc gia đó lên cao hơn nữa, gây ra nhiều bất ổn xã hội," bà nói.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Kế hoạch dỡ bỏ lệnh cấm vận là gì?
Nga và Ukraine đã ký các thỏa thuận với LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ để mở ra một "hành lang hàng hải" ở Biển Đen.
Các quan chức cho biết kế hoạch bao gồm:
• Tàu Ukraine định vị dẫn đường cho tàu chở ngũ cốc ra vào vùng nước của cảng có mìn
• Nga đồng ý đình chiến trong khi tàu vận chuyển các chuyến hàng
• Thổ Nhĩ Kỳ kiểm tra tàu để chấn an nỗi lo của Nga về khả năng buôn lậu vũ khí
• Cho phép xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga qua Biển Đen
Ai sẽ bảo hiểm cho tàu hàng sử dụng hành lang biển?
Chi phí bảo hiểm cho các tàu đi vào Biển Đen đã tăng vọt sau khi Nga xâm lược Ukraine.
Một số hãng bảo hiểm đã tính phí 5% hoặc 10% giá trị con tàu cho một chuyến đi.
Tuy nhiên, thỏa thuận sẽ có nghĩa là chi phí bảo hiểm thấp hơn, Neil Roberts từ Hiệp hội thị trường Lloyds cho biết.
"Thỏa thuận mang lại cho chúng tôi hy vọng rằng ngũ cốc có thể được vận chuỷen từ các cảng của Ukraine và hoạt động thương mại được kích hoạt trở lại," ông nói.
Làm thế nào để xuất khẩu ngũ cốc mà không có hành lang biển an toàn?
Trước chiến tranh, Ukraine đã vận chuyển hơn 90% lượng lương thực xuất khẩu bằng đường biển.
Với các cảng bị phong tỏa, họ đã cố gắng xuất khẩu nhiều nhất có thể bằng đường bộ, sử dụng xe tải và tàu hỏa.
EU đang cố gắng giúp đỡ - thiết lập "các làn đường đoàn kết", để ngũ cốc của Ukraine có thể được vận chuyển từ các cảng trên Biển Baltic, và cả từ cảng Constanta của Romania. Trong một phần của hành trình đến Constanta, ngũ cốc có thể được vận chuyển bằng sà lan dọc theo sông Danube.
Tuy nhiên, một vấn đề lớn là đường ray xe lửa của Ukraine rộng hơn so với các quốc gia còn lại của châu Âu. Điều đó có nghĩa là ngũ cốc được bốc dỡ từ một nhóm toa xe ở biên giới của Ukraine và được chất lại lên những toa tàu khác.
Phải mất tới ba tuần để ngũ cốc qua châu Âu và đến các cảng ở Baltic.
Hiệp hội Ngũ cốc Ukraine cho biết chỉ xuất khẩu tối đa 1,5 triệu tấn ngũ cốc mỗi tháng.
Trước chiến tranh, Ukraine đã xuất khẩu tới 7 triệu tấn ngũ cốc mỗi tháng.
