Grindr làm thay đổi thế giới đồng tính nam như thế nào

10 năm về trước, khi đang trên xe buýt đi làm, tôi lần đầu tiên nhìn thấy một người đàn ông dùng Grindr.

Tôi khi đó từng nghe bạn bè mô tả về một app miễn phí trên iPhone, thứ sẽ cho bạn biết người đàn ông đồng tính (gay) ở gần bạn nhất đang đứng đâu.

Ngồi trước mặt tôi lúc đó là một người chấm chấm tay lướt qua một loạt các hình ảnh ngực trần, rồi trả lời rộn ràng các tin nhắn.

Tình yêu đồng giới và những định kiến ở VN

Tumblr lên kế hoạch cấm nội dung porno

Tôi đổi app hẹn hò lấy hẹn hò thật, và kết quả là...

Cách thức hoạt động của nó thật khác thường.

Khi Grindr ra mắt vào 3/2009, iPhone còn đang trong những ngày trứng nước.

Khi đó, BlackBerry là vua.

Quầy 'app store' của Apple thì mới chỉ trình làng chưa được một năm. Lúc đó chưa hề có Instagram hay Snapchat.

Khi đó cũng không có Tinder hay Scruff, hay Bumble, hay vô số các ứng dụng hẹn hò dựa theo vị trí người dùng mà Grindr tiên phong mở đường.

App này do doanh nhân người Israel Joel Simkhai tạo ra, nhằm giúp những người đàn ông đồng tính tìm bạn.

Các trang web hấp dẫn dân gay như Gaydar đã thu hút hàng triệu người sử dụng.

Tinder 'không sợ' ứng dụng hẹn hò của Facebook

Mạng xã hội TQ thôi cấm nội dung đồng tính

App hẹn hò nào đang làm mưa làm gió trên thế giới?

Thế nhưng Grindr đã làm thay đổi cuộc chơi với việc dùng dữ liệu về vị trí người dùng xác định theo vệ tinh của iPhone để mọi người tìm được những người khác ở gần.

Grindr đã nhanh chóng lật đổ Gaydar, vốn chậm chạp trong việc tạo ra ứng dụng riêng của mình. Việc hẹn hò trực tuyến và tương lai của các mối quan hệ đồng tính nam đã thay đổi vĩnh viễn.

Ngày nay, Grindr nói có hơn ba triệu người sử dụng dịch vụ của họ mỗi ngày tại khoảng 200 quốc gia.

"Nó giống như cuốn catalogue giới thiệu các mặt hàng của hãng Argos (hãng của Anh, chuyên bán qua catalogue, không bày sản phẩm mẫu tại cửa hàng) dành cho người đồng tính nam, để sẵn đó cho họ lựa," diễn viên hài Jack Rooke, người thường kể về kinh nghiệm sử dụng Grindr của mình trong các buổi biểu diễn, nói.

Là người trẻ tuổi, với khuynh hướng giới tính của mình, ứng dụng này cũng giúp anh kết nối với những người tương tự mình.

"Thật là tốt khi nói chuyện với những người đàn ông đồng tính khác," anh nói, và mô tả thời gian anh tới nhà một người để có quan hệ tình dục, nhưng cuối cùng họ lại chuyện trò về cuộc đời bên đĩa bánh mỳ dẹt tự làm, ăn với nước sốt.

"Grindr với tôi chính là nơi mà tôi đã học được rất nhiều về văn hóa gay, văn hóa queer, và ý nghĩa của việc là một người đàn ông đồng tính."

Ứng dụng này có khá nhiều câu chuyện thành công. Nó là nơi kết nối của nhiều mối quan hệ, nhiều cuộc hôn nhân hạnh phúc.

Nhưng Grindr cũng phơi bày những mặt xấu xí nhất trong con người. Có những câu chuyện như người dùng nhận được các tin nhắn mang tính đe dọa, hoặc hẹn hò nhưng đối phương không tới, hoặc việc các hồ sơ người dùng giả chia sẻ những bức ảnh thiếu đứng đắn.

Trong quá trình hoạt động của app này, tâm lý phân biệt chủng tộc xảy ra khá phổ biến trên các hồ sơ hẹn hò mở trên Grindr.

"Bạn sẽ thấy có những hồ sơ ghi không kết bạn với người Á, người da đen, người béo," Jack nói. "Có rất nhiều những thứ như thế trên app này, tôi nghĩ là có từ ngay ngày đầu tiên app hoạt động."

Việc không tới như đã hẹn và việc gửi các tin nhắn phân biệt chủng tộc thôi thúc blogger Andrew Londyn viết cuốn sách mô tả cách làm sao để "tồn tại" trên Grindr.

Ông nhớ lại một số lần trò chuyện với một "anh chàng Hy Lạp rất bảnh". Cuối cùng người đó hỏi tại sao hai người chưa gặp uống với nhau một ly.

"Anh vẫn chưa rủ tôi," Andrew trả lời bỡn cợt. Nhưng phản ứng của người kia thật lạnh người: một tràng rủa xả đầy tính phân biệt chủng tộc.

Trên trang blog của mình, Andrew mô tả việc mất đi một "cộng đồng" mà ông cảm thấy các ứng dụng như Grindr đã góp phần tạo nên.

Trước đây, đàn ông mọi lứa tuổi, từ mọi nguồn gốc xuất thân và với mọi dáng hình cơ thể đều có thể tới các quán bar gặp gỡ, làm quen với nhau. Nhưng ngày nay, mọi người chọn bạn dựa trên catalogue trực tuyến.

"Chúng ta sỉ nhục lẫn nhau," Andrew nói.

"Chúng ta không nghĩ về việc đó như nghĩ về một người đang muốn vươn ra kết nối với chúng ta. Họ có mẹ, có cha, họ có lẽ có anh chị em, họ đi làm, họ muốn hạnh phúc. Nhưng chúng ta chỉ xem họ như một bức ảnh. Nếu bạn xem họ chỉ như một bức ảnh thì họ sẽ rất dễ dàng bị vứt bỏ."

Sự góp mặt của Grindr và các ứng dụng cạnh tranh với nó đã đem tới một thay đổi đầy mới mẻ cho các địa điểm tổ chức các sự kiện dành cho những người đồng tính. Nhiều nơi sụt giảm mạnh lượng người tới tham gia.

"Grindr là cuộc cách mạng kế tiếp, sau internet, trong cách thức để giới gay gặp gỡ nhau và có quan hệ với nhau," Mark Oakley chủ quán bar Eagle tại London, nói.

Hồi 10 năm về trước, quán của ông nổi tiếng với các buổi tiệc tùng tình dục thâu đêm. Một tấm màn đen ngăn cách khu vực bar với "phòng tối", nơi chuyện gì cũng có thể xảy ra. Vào bất kỳ tối thứ Bảy nào bạn cũng có thể "nghe thấy tiếng ồn vang lên từ nơi bến tàu Vauxhall."

Nhưng nhu cầu cho kiểu tiệc đêm như thế đã giảm mạnh kể từ khi Grindr trở nên phổ biến.

"Grindr đem đến cách thức tiếp cận trực tiếp hơn đối với chuyện tình dục mà không bị rào cản thực sự nào. Tại sao mọi người lại đi tới quán pub, phải trả tiền vào cửa, phải trả tiền mua đồ uống kia chứ, khi mà họ rất có thể sẽ chẳng tìm được ai ưng ý?"

Mark chấp nhận rằng việc chuyển hướng tìm kiếm tình dục qua dịch vụ trực tuyến là tiến trình tự nhiên, và so sánh nó với việc ngành công nghiệp giải trí chuyển dịch từ CD sang DVD sang download và dịch vụ streaming trực tuyến.

"Các công ty phải điều chỉnh để thích nghi nếu không muốn bị loại khỏi cuộc chơi."

"Với chúng tôi, để tồn tại được trong thị trường ngày nay, chúng tôi phải tiến hóa, phải thay đổi để trở thành chúng tôi như bây giờ. Chúng tôi đã thiết kế lắp đặt lại khá nhiều, đem lại diện mạo mới, cảm xúc mới cho quán. Nơi đây bây giờ toàn bộ là phục vụ âm nhạc và giải trí."

Tấm màn đen, ông nói, đã được tổ chức lễ gỡ bỏ, và được đưa vào sử dụng cho mục đích khác.

Grindr đã có những lúc được dùng cho những tội phạm tồi tệ nhất mà ta có thể tưởng tượng ra.

Hồi 2016, kẻ sát nhân hàng loạt Stephen Port bị án tù do giết bốn người đàn ông trẻ và hãm hiếp bốn người khác. Hắn dùng Grindr để giăng bẫy.

Năm 2018, Daryll Rowe bị tù do cố tình truyền HIV cho những người đàn ông khác mà hắn gặp gỡ thông qua Grindr.

Bất kỳ công nghệ mới nào cũng có thể bị sử dụng cho những mục đích xấu xa. Tuy nhiên, Mark lo sợ rằng Grindr đã để lại một "đống đổ nát" với việc khiến cho những người đàn ông cô đơn hoặc cô độc dễ gặp phải những kẻ chào mời ma túy và gạ gẫm họ tham dự các buổi tiệc tình dục có sử dụng chất kích thích.

Về mặt chính thức, các quy tắc cộng đồng của Grindr cấm "các đề cập hoặc các hình ảnh về ma túy và các phụ kiện để sử dụng ma túy, kể cả các hình biểu cảm" nhưng điều đó không ngăn cản được tất cả mọi người.

Một số hồ sơ công khai nói về việc tổ chức cuộc gặp HNH (high and horny - phê thuốc và chơi trò chơi tình dục 'ngầu'). Hình biểu cảm kim cương thường được những kẻ chào mới chất crystal meth sử dụng.

Grindr không bị quy trách nhiệm về việc khiến gay hoặc những người đàn ông song tính dùng ma túy, nhưng nó đã khiến cho việc này trở nên dễ xảy ra hơn.

"Grindr có trách nhiệm xã hội và cần phải thực hiện nghĩa vụ đó một cách nghiêm túc," Mark nói.

"Họ đưa ra các thông điệp, nhưng họ có thể làm nhiều hơn thế. Các doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh thì phải chịu trách nhiệm kiểm soát những gì xảy ra trong phạm vi cơ sở kinh doanh, nhà cửa, văn phòng của họ. Vậy tại sao Grindr lại không?"

Hồi 1/2018, Grindr được Tập đoàn Côn Lôn (Kunlun Group) của Trung Quốc thâu tóm toàn bộ. Hãng đã trả tổng số 245 triệu đô la Mỹ để mua nền tảng này, và nhà sáng lập Grindr Joel Simkhai ra đi.

Một trong những thay đổi đầu tiên sau vụ mua bán là việc ra chiến dịch Kindr Grindr, nhằm loại trừ thái độ phân biệt chủng tộc và các hành vi xấu.

Ứng dụng này cũng thay đổi quy tắc cộng đồng. Nay bất kỳ ai dùng ngôn ngữ phân biệt chủng tộc hoặc sỉ nhục người khác có thể sẽ bị khóa tài khoản nếu bị phản ánh.

"Kindr được xây dựng trên cơ sở giáo dục, nhận thức, và nêu rõ các thay đổi về chính sách sử dụng ứng dụng Grindr, nhằm cổ súy cho việc giao tiếp lành mạnh giữa những người dùng Grindr," hãng nói với BBC.

BBC đã mời Grindr đóng góp bình luận cho bài viết này, nhưng hãng vẫn chưa phản hồi.

Nhìn tới tương lai, Jack hy vọng là Grindr sẽ tiếp tục tiến triển và xử lý thỏa đáng các thái độ, hành vi xấu.

"Tôi hy vọng là Grindr sẽ trở nên một công cụ phục vụ cái tốt nhiều hơn," ông nói, đặc biệt là khi một số nhóm tại Anh đang "thảo luận xem liệu chúng ta có nên dạy về kiến thức LGBT cho thanh thiếu niên hay không".

Trong thế giới tiến triển rất nhanh với các app, các trang mạng, thì những người dẫn đầu thị trường có thể sẽ nhanh chóng bị lật đổ.

Nếu Tập đoàn Côn Lôn muốn duy trì vị thế của Grindr, họ sẽ cần làm mọi thứ có thể để biến app này thành một môi trường thân thiện, đáng mong chờ để những người đàn ông có thể tìm gặp nhau.