Neil Armstrong - người đàn ông đằng sau huyền thoại
- Pallab Ghosh
- Phóng viên Khoa học, BBC News
Nguồn hình ảnh, NASA/SCIENCE PHOTO LIBRARY
Neil Armstrong là một trong những người nổi tiếng nhất trong lịch sử loài người.
Khi trở về từ Mặt trăng, ông được các vị vua và hoàng hậu, tổng thống và thủ tướng ủng hộ.
Ông là nhân vật được xem là do Thuyền trưởng Mỹ và Kirk cuộn lại thành một - thêm vào đó một chút của Tổng thống John F Kennedy.
Neil Armstrong đã có được cả thế giới dưới chân mình, nhưng thay vì nắm lấy địa vị người nổi tiếng, ông đã rút khỏi ánh đèn sân khấu.
Công chúng biết rất ít về người đàn ông bí ẩn này. Nhưng bây giờ chúng ta đang có được cái nhìn thoáng qua về con người thực sự của Neil.
Nhiều người có cảm tưởng rằng Neil là người thích ẩn dật.
Có lẽ kinh nghiệm sứ mệnh Apollo 11 đã khiến ông phần nào bị tổn thương tâm lý, bởi vì cuộc sống trên Trái đất dường như là nhạt nhẽo sau những đỉnh cao của việc chạm chân tới được Mặt trăng.
Neil Armstrong không thích các cuộc phỏng vấn, vì vậy sự im lặng của ông đã tạo ra những tin đồn như vậy, và chúng được nhắc lại vào mỗi dịp kỷ niệm của cuộc đổ bộ Mặt trăng đầu tiên của loài người.
Tôi là một trong số ít những nhà báo may mắn gặp được Neil. Và ông ấy dường như là người tỉnh táo nhất tôi từng gặp.
Tôi là một phóng viên trẻ làm việc cho BBC, chương trình Nhìn về hướng Đông. Neil Armstrong lúc ấy đã nhận được bằng danh dự từ Đại học Cranfield và tôi được mời phỏng vấn ông ấy.
Tôi đã lo lắng và bị cái tên lớn của ông làm choáng. Ông cười tươi và thân thiện. Là người đàn ông đầu tiên đặt chân lên Mặt trăng nhưng ông rất duyên dáng, giúp tôi thoải mái và trả lời các câu hỏi của tôi một cách chu đáo và kỹ lưỡng.
Và Neil Armstrong dường như cảm nhận được nỗi đau của tôi khi tôi thú nhận đã cảm thấy thất vọng vì chương trình Apollo bị hủy bỏ - phá hỏng giấc mơ của một chàng trai trẻ của tôi về một ngày du hành xuyên vũ trụ.
Tôi hỏi ông: "Điều gì đã xảy ra cho giấc mơ Armstrong?
"Giấc mơ vẫn còn đó," ông trả lời với đôi mắt lấp lánh. "Thực tế có thể đã phai mờ, nhưng nó sẽ trở lại với thời gian", ông nói tiếp.
Câu trả lời của Neil là một hành động tử tế đánh thức lại tinh thần lạc quan của một chàng trai trẻ về cuộc đổ bộ Mặt trăng, thay vì chỉ cung cấp cho một phóng viên một câu chuyện.
Tôi gặp lại ông 16 năm sau. Ông đến Vương quốc Anh cùng với các phi hành gia Apollo Gene Cernan và Jim Lovell như một phần của chuyến đi vòng quanh thế giới để kỷ niệm 40 năm của cuộc đổ bộ Mặt trăng.
Chúng tôi được mời phỏng vấn họ tại một khách sạn không quá lộng lẫy gần sân bay Heathrow trong những điều kiện bí mật nghiêm ngặt.
Phòng cho các phi hành gia được đặt dưới các tên giả, và khi nhân viên khách sạn hỏi cuộc phỏng vấn là gì tôi đã nói nó là liên quan đến golf. Điều này có vẻ hợp lý với trang phục của các phi hành gia.
Tôi nhắc Neil Armstrong rằng chúng tôi đã gặp nhau từ lâu. Trước sự ngạc nhiên của tôi, ông trao cho tôi nụ cười trấn an ấm áp cố hữu đó và nói rằng ông còn nhớ và nói rất thích ngày hôm đó.
Chúng tôi nói chuyện vụn vặt trong thời gian cùng ăn chiếc bánh sandwich và trò chuyện về chuyến lưu diễn của ông. Nhưng Neil từ chối một yêu cầu cho một cuộc phỏng vấn khác, nói rằng không muốn lấy đi ánh đèn sân khấu khỏi các phi hành gia của mình.
Quan điểm này của ông hiện đang nổi lên từ bộ phim tài liệu, Armstrong, được phát hành vào thứ Sáu trùng với kỷ niệm 50 năm cuộc đổ bộ Mặt trăng.
Con trai út của ông là Mark và cháu gái ông, Kali, cả hai đều là nhạc sĩ, đã đến phòng thu của BBC News để nói với chúng tôi về điều đó.
Chúng tôi cho họ xem những điểm nổi bật trong khúc phim của Nasa về sứ mệnh Apollo 11 để đưa họ vào tâm trạng.
Nhìn ông đi bộ đến bệ phóng, Kali đã bị ấn tượng bởi sự giống hệt nhau của một Armstrong 39 tuổi với người cha 56 tuổi trẻ trung của cô.
Và cả hai đều mỉm cười, không thể kìm hãm được niềm vui về những gì họ rõ ràng cảm thấy là vận may lớn của họ.
Và mặc dù đó là một câu chuyện mà Mark và Kali biết rất rõ, họ vẫn bị khúc phim mê hoặc. "Sự kiện này không bao giờ cũ," Mark nói với con gái.
Bố và con gái nhìn theo kinh ngạc khi Neil bước ra khỏi mô-đun mặt trăng và thốt ra những lời sẽ mãi mãi vang dội trong lịch sử: "Đó là một bước ngắn của một người, một bước nhảy vọt cho nhân loại."
"Hay quá ông nội! "Kali thì thầm, dưới hơi thở của cô, đôi mắt tràn đầy cảm xúc như thể cô đang xem nó trực tiếp.
Mark nói với tôi rằng ấn tượng về cha mình là một người ẩn dật là sai.
"Tôi nghĩ rằng cha tôi đã bị truyền thông đưa tin sai," ông nói với chúng tôi.
"Ông rất ân cần chu đáo, có khiếu hài hước tuyệt vời và rất có khiếu âm nhạc. Thỉnh thoảng ông đi xuống hội trường và cởi mở với một bài hát từ Oklahoma!
"Và ông không phải là người cha sẽ bắt con phải làm gì trong mọi lúc. Ông thuộc dạng một giáo sư, người sẽ chỉ cho bạn những lựa chọn khác nhau và mong bạn suy nghĩ cẩn thận về lựa chọn của mình để có một lựa chọn đúng, giống như ông đã làm ví dụ trong suốt cuộc đời mình. "
Đối với Kali, Neil chỉ đơn giản là "ông nội", người không nói nhiều về việc hạ cánh trên Mặt trăng của mình. Nhưng ông đã từng nói với cháu nội rằng tác động lớn nhất mà sứ mệnh mang lại cho ông là nhìn Trái đất mọc lên từ bề mặt của mặt trăng.
"Năm 1969, Neil Armstrong đã nhìn lại Trái đất và nhìn thấy nó từ không gian như một nguồn tài nguyên mỏng manh và hy vọng rằng mọi người sẽ quan tâm đến nó", cô nói.
Tôi cũng gặp được con trai cả của Neil, Rick, khi ông đến Vương quốc Anh để tham gia lễ kỷ niệm hạ cánh trên Mặt trăng. Bây giờ là một kỹ sư phần mềm, Rick thích làm con trai của cha mình, nhưng thừa nhận rằng đôi khi huyền thoại về cha khiến ông khó hy vọng sánh cùng.
"Có một kỳ vọng," Rick nói với tôi. "Mọi người đều mong muốn được đánh giá bằng chính công lao của mình và đôi khi là con trai của một người nổi tiếng điều đó có thể bị ghi đè lên.
"Tôi cũng muốn trở thành một phi hành gia trong chương trình tàu con thoi, và có lẽ tôi đã không làm thế vì tôi không muốn đối mặt với sự so sánh."
Khi được hỏi ông nghĩ di sản của Neil là gì, Rick nói: "Khi tôi nghĩ về di sản tôi không nghĩ đến bố. Tôi nghĩ về chương trình Apollo nơi bạn có một đội ngũ hàng ngàn người cam kết thực hiện mục tiêu.
"Khi làm việc với mục tiêu đó, người ta có thể đạt được những điều tuyệt vời.
"Và đó là chưa nói về nguồn cảm hứng mà nó mang lại cho mọi người. Vì vậy, nhiều người đến gặp tôi và nói rằng họ đã trở thành một nhà khoa học hoặc một kỹ sư hoặc bác sĩ hoặc bất cứ điều gì, bởi vì họ được truyền cảm hứng bởi những gì xảy ra trong thập niên 60s. Bạn không thể tính được giá trị của chương trình đó."
Theo một nghĩa nào đó, những người theo dõi cuộc đổ bộ Mặt trăng đều thuộc lứa tuổi con của Neil. Đó là khoảnh khắc mà hàng triệu người trên khắp thế giới chia sẻ, điều đó đã nâng cao tinh thần của chúng ta và khiến chúng ta nhận ra rằng tất cả mọi người có thể theo cách riêng của mình để đến Mặt trăng.
Đối với nhiều người trong chúng ta, trải nghiệm đó cho thấy mọi thứ đều có thể và nó thúc đẩy chúng ta cố gắng.
Đối với tôi, phần anh hùng nhất trong câu chuyện của Neil là, khi đóng một vai trò trong sự biến đổi văn hóa đáng kinh ngạc của loài người, ông đã có thể khiêm tốn bước đi và trở thành người đàn ông thực sự là: giáo sư, nhạc sĩ, người cha, người kỹ sư - một Neil Armstrong thực.
